Με την ψυχή στο στόμα για 4 ευρώ την ώρα
Της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΔΑΜΑ
«Δεν χρειάζεται να πας στη Μανωλάδα να δουλέψεις στις φράουλες. Κι εδώ, στις πιτσαρίες 4 ευρώ την ώρα παίρνουμε. Κι έχει και περισσότερη δουλειά. Χώρια τον κίνδυνο. Στη δουλειά μας ξέρουμε ότι υπάρχουν αυτοί που πέσανε από το μηχανάκι και αυτοί που θα πέσουν». Μαζεύονται και συζητούν τα βράδια στο υπόγειο γραφείο της Ενωτικής Κίνησης Εργαζομένων στις Ταχυμεταφορές που ίδρυσαν φέτος «λόγω των τεράστιων αναγκών». Μέλη της, άνθρωποι κάθε ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου. Νέοι, άνεργοι, μετανάστες κι άλλοι που πέρασαν τα 50 και μαζεύουν ένσημα για τη σύνταξη. Οι 35άρηδες που μίλησαν μετρούν ήδη πάνω από 17 χρόνια ο καθένας πάνω στο μηχανάκι. «Είμαστε κούριερ, διανομείς (ντιλίβερι). Ολοι απόφοιτοι Λυκείου. Η σύγχρονη πληγή των ανειδίκευτων» διευκρινίζουν τονίζοντας ότι, σύμφωνα με στοιχεία της ΓΣΕΕ, ο κλάδος απασχολεί περισσότερα από 75.000 άτομα και διεκδικεί το 60-70% των τροχαίων ατυχημάτων.
«Πίεση χρόνου»
ΟΒαγγέλης Κουτσιμπέλας είναι ήδη 37 ετών κι έκλεισε 15 χρόνια δουλειάς πάνω στο μηχανάκι ως διανομέας (ντιλίβερι): «Το μεγάλο μου πρόβλημα είναι η τεράστια πίεση χρόνου. Ξεκινάει τη στιγμή που τηλεφωνεί ο πελάτης και καταγράφεται η παραγγελία μέχρι την παράδοση, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε 20-25 λεπτά. Την καθυστέρηση πληρώνει πάντα ο διανομέας. Ο οποίος παραδίδει 2-3 παραγγελίες ταυτόχρονα».
«Και οι πελάτες δεν ενημερώνουν ποτέ ότι θα πληρώσουν με χαρτονόμισμα των 50 ή 100 ευρώ. Ψάξε να βρεις τα ρέστα. Εκτός του ότι πέφτουμε εύκολα θύματα ληστείας. Εκατοντάδες φορές μάς έχουν επιτεθεί. Τελευταία στην Ανω Κυψέλη πήραν από τον συνάδελφο όλη τη βραδινή είσπραξη».
Τα έσοδα μικρά, αλλά τα έξοδα πολλά: «Πληρώνουμε τη βενζίνη από την τσέπη μας και πολύ συχνά συμβαίνουν υλικές ζημιές στο μηχανάκι. Ο καταστηματάρχης δεν αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να μας αποζημιώνει για τις υλικές ζημιές. Κι ας δουλεύουμε με 4 ευρώ την ώρα. Χωρίς επιδόματα, δώρα, άδεια, αργίες, ρεπό ούτε επιπλέον αμοιβή για νυχτερινή βάρδια και αργίες. Ούτε το προβλεπόμενο γεύμα από τον νόμο. Ξεχνώντας τα σκασμένα λάστιχα, αντί αμοιβής, οι καταστηματάρχες ρίχνουν ως δόλωμα το φιλοδώρημα των... πελατών. Αλλά οι εποχές είναι δύσκολες και ελάχιστοι πλέον χαρίζουν τα ρέστα.
Το ωράριο εργασίας του ντιλίβερι αγγίζει τις 13 ώρες με ελάχιστο τις 10 ώρες εργασίας. Σταματάς όταν παραδοθούν όλες οι παραγγελίες. Και δεν υπάρχει όριο παραγγελιών. Επιπλέον, αναγκαζόμαστε να απαντήσουμε στο τηλέφωνο, να τρίβουμε τυρί, να γεμίσουμε το ψυγείο αναψυκτικά, να μεταφέρουμε προiόντα στον υπόγειο αποθηκευτικό χώρο, χωρίς βέβαια να έχουμε περάσει από ιατρικές εξετάσεις και να έχουμε βιβλιάριο υγείας όπως ορίζει ο νόμος».
«Μαύρη εργασία»
Απόφοιτος Λυκείου, 34 ετών, ο Στέλιος Ερωτοκρίτου εργάζεται ήδη 7 χρόνια στις ταχυμεταφορές: «Είμαστε η σύγχρονη πληγή, οι "ανειδίκευτοι". Αντί οι εταιρείες να κάνουν προσλήψεις, νοικιάζουν από γραφεία άνεργους, ανασφάλιστους -με την ώρα- που χρησιμοποιούν για μαύρη εργασία. Δίνοντας στον ενοικιαζόμενο ένα χαρτζιλίκι, το πολύ 30 ευρώ την ημέρα. Αυτοί χρησιμοποιούνται και ως απεργοσπαστικός μηχανισμός.
Το σύνηθες ωράριο είναι 7.30-15.30 και 11.00-19.00. Ο συνδικαλισμός στον κλάδο εμφανίστηκε μόνο σε 2-3 μεγάλες εταιρείες ταχυμεταφορών. Ο κλάδος απασχολεί συνολικά, σύμφωνα με καταγραφή της ΓΣΕΕ, 75.000 άτομα αλλά είμαστε περισσότεροι.
Πολλοί είναι φοιτητές που δουλεύουν "προσωρινά". Ετσι ξεκινήσαμε όλοι και κοντεύουμε τα 20 χρόνια δουλειάς. Χωρίς μέριμνα και προοπτική αφού οι εταιρείες δεν θα μας κρατήσουν όταν φτάσουμε τα 50.
Οι οδηγοί φορτηγών ασφαλίζονται στα βαρέα και ανθυγιεινά, γιατί όχι κι εμείς; Σύμφωνα με τις δικές μας εκτιμήσεις, συνάδελφοι είναι το 60-70% των τροχαίων ατυχημάτων που συμβαίνουν την ώρα δουλειάς και είναι εργατικά. Τα σπασίματα είναι κάτι συνηθισμένο για εμάς. Στην καλύτερη περίπτωση έχουμε ένσημα εξωτερικού υπαλλήλου.
Με το πρόσχημα της μείωσης του κύκλου εργασιών απολύονται συνάδελφοι. Προσπαθήσαμε να μοιράσουμε φυλλάδια στη διάρκεια της πανελλαδικής απεργίας στις μεγάλες εταιρείες κούριερ και μας έδιωξαν με απειλές και την Αστυνομία. Υπάρχει ποινικοποίηση της εργασίας, ασυδοσία, χαμηλές αμοιβές, εντατικοποίηση εργασίας, αυθαιρεσία, ελαστικό ωράριο.
Ακόμα και το κουτί που βάζουμε πίσω στο μηχανάκι είναι παράνομο και σε περίπτωση που δημιουργηθεί ατύχημα οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν μας καλύπτουν. Αλήθεια τα πατενταρισμένα κουτιά αντέχουν σε τεχνικό έλεγχο;
Με πρόσχημα την απελευθέρωση της ταχυδρομικής αγοράς το 2013 κάνουν απολύσεις, επεκτείνουν τα ωράρια, ανοίγουν νέα καταστήματα σε πράκτορες και μας διανέμουν χωρίς να έχουμε κανένα δικαίωμα αντίδρασης. Γι' αυτό το στοίχημα για εμάς είναι να φτιάξουμε ένα σωματείο του κλάδου που να περιλαμβάνει τους εσωτερικούς και εξωτερικούς υπαλλήλους. Στις αρχές του έτους δημιουργήθηκε από εργαζομένους σε μητρικές εταιρείες ταχυμεταφορών και αντιπροσωπείες τους η Ενωτική Κίνηση Εργαζομένων στις Ταχυμεταφορές».
«Ανασφάλεια»
Ο Χρήστος Γιαμπουράνης δουλεύει «12 χρόνια στις ταχυμεταφορές και τρία ως ντιλίβερι. Σ'αυτή τη δουλειά δεν ξέρεις τι θα σου ξημερώσει. Αν αύριο θα βρίσκεσαι στην ίδια εταιρεία με το ίδιο αφεντικό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ανασφάλεια. Χωρίς να μας ρωτήσουν μας μεταφέρουν σε καταστήματα της επιχείρησης. Και δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο που να καθορίζει με ακρίβεια ποιες είναι οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματά μας. Μας "μεταβιβάζουν" σε κατάστημα άλλης περιοχής χωρίς να αναγνωρίζεται η προϋπηρεσία μας. Στον χώρο των ταχυμεταφορών επικρατεί η ιδιωτικοποίηση της ιδιωτικοποίησης και η ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις. Ξεκίνησαν όμως οι πρώτες αντιστάσεις. Τον περασμένο Απρίλιο δημιουργήσαμε το σωματείο για όλους τους εργαζομένους στα δίκυκλα που καλύπτουν πάσης φύσεως εξωτερικές εργασίες (ΣΒΟΕΟΔ)».
Τονίζει ότι «το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν όσοι εργάζονται ως ντιλίβερι. Που είναι άνθρωποι όλων των ηλικιών. Από 17 ετών μέχρι 55-60 που προσπαθούν να μαζέψουν ένσημα για να συνταξιοδοτηθούν. Αρκετοί είναι μετανάστες. Οι διανομείς δεν έχουν γιορτές, αργίες. Βρίσκονται 14 ώρες πάνω στο μηχανάκι. Και δουλεύουν μήνες ολόκληρους χωρίς ρεπό».
Ο ίδιος σήμερα εργάζεται σε μεγάλη ιδιωτική εταιρεία ταχυμεταφορών: «Δεν εφαρμόζονται οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ούτε καν το επίδομα επικινδυνότητας δεν πληρώνουν οι εταιρείες κούριερ. Σπάνια παίρνουμε υπερωρίες. Και αυτά καταβάλλονται σε ελάχιστες εταιρείες. Πουθενά δεν αναγνωρίζεται η ειδικότητα του οδηγού δικύκλου, που είναι επίσημα αναγνωρισμένη. Μας προσλαμβάνουν ως εξωτερικούς υπαλλήλους. Ζητάμε την εφαρμογή της ειδικότητας για να διεκδικήσουμε τα βαριά και ανθυγιεινά ένσημα».
«Ατυχήματα»
Πόσοι έχασαν τη ζωή τους αυτά τα χρόνια;
«Είναι τεράστιος ο αριθμός. Οι αστυνομικοί και οι εταιρείες δηλώνουν τα ατυχήματα ως τροχαία και όχι ως εργατικά. Το μεγαλύτερο μέρος των συναδέλφων αντιμετωπίζει αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα λόγω του άγχους που δημιουργεί η μεγάλη πίεση χρόνου. Υπό το καθεστώς της εργασιακής ανασφάλειας αναγκάζεσαι και τρέχεις για ν' αποδώσεις περισσότερο. Γι' αυτό διεκδικούμε τα βαρέα και ανθυγιεινά. Γιατί δεν θα μπορούμε ν'ανεβαίνουμε στο μηχανάκι στα 65 και να τρέχουμε.
Οι εταιρείες μάς χρησιμοποιούν ως πειραματόζωα. Από το '90 εφαρμόστηκαν πάνω μας όλες οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές των ελαστικών σχέσεων εργασίας που στη συνέχεια πέρασαν στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Οι εργαζόμενοι βιώνουμε την ανασφάλεια, την εντατικοποίηση της δουλειάς και το κράτος μάς κρατάει εισφορές χωρίς να μπορεί να εγγυηθεί ότι κάποτε θα πάρουμε σύνταξη.
Οι εταιρείες κούριερ πιέζουν υπερβολικά τους εργαζομένους και ταυτόχρονα στέλνουν ορισμένους στα δικαστήρια. Σχηματίστηκαν επιτροπές εργαζομένων που διεκδικούν, διαδηλώνοντας και δημιουργώντας αντιστάσεις στις νέες μορφές εργασίας. Οι επιχειρήσεις ταχυμεταφορών, με δικαστικές αποφάσεις, μηχανεύονται τον χαρακτηρισμό "κοινής ωφελείας" ώστε να καταφέρουν να κρίνονται οι απεργίες μας ως "παράνομες και καταχρηστικές". Και δεν υπάρχει "κοινή ωφέλεια" αφού σπανίως τα νοικοκυριά χρησιμοποιούν κούριερ εκτός των τραπεζών και μεγάλων επιχειρήσεων».
«14 ώρες στο μηχανάκι»
«Οι εργαζόμενοι ως οδηγοί δικύκλου είμαστε μετανάστες και Ελληνες, πτυχιούχοι, άνεργοι σχεδόν ανήλικοι κι άλλοι κοντά στην τρίτη ηλικία» προσθέτει ο Ηρακλής Ποζαπαλίδης, εργαζόμενος σε δύο επιχειρήσεις: «Κι όλοι αυτοί που δουλεύουν από οικογενειακές επιχειρήσεις γρήγορου φαγητού μέχρι μεγάλες αλυσίδες (πιτσαρίες) δεν έχουν ούτε ένα ένσημο. Μαυρίλα. Και πληρώνονται από 3,5 μέχρι 6 ευρώ την ώρα.
Και το μηχανάκι είναι δικό μας. Τρέχουμε ανάποδα στον δρόμο, περνάμε τα φανάρια με κόκκινο... Σκέψου ότι στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 300 εταιρείες κούριερ. Και μόλις το 10-20% των μεγάλων εταιρειών ταχυμεταφορών διαθέτουν μηχανάκια στους εργαζομένους. Και σ'αυτές τις μεγάλες εταιρείες ασφαλίζουν τους μισούς υπαλλήλους.
Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να πετύχεις σύμβαση με τον βασικό μισθό αφού δεν υπάρχει κλαδική σύμβαση που να ορίζει κάτι διαφορετικό πέραν του βασικού. Κι ακόμα και το κράνος, το αδιάβροχο, πρέπει να τ'αγοράσουμε εμείς. Γιατί απαιτείται να προστατεύσεις τον εαυτό σου από τα ατυχήματα.
Το να προσέχεις είναι σχετικό. Δουλεύω 12 χρόνια και παίρνω 1.000 ευρώ. Δίνω τα 400 για ενοίκιο. Δεν πρέπει να πληρώσεις φως, νερό, να πιεις κι ένα καφέ; Αναγκάζεσαι να κάνεις δεύτερη δουλειά. Δηλαδή να βρίσκεσαι στο μηχανάκι 12-14 ώρες την ημέρα. Ξυπνάς το επόμενο πρωί και είσαι κομμάτια. Ακόμα και το 8ωρο πάνω στη σέλα είναι μαρτύριο. Κι όμως αναγκάζομαι να κάνω δεύτερη δουλειά πάνω στη σέλα...
Δεν είναι μόνο πολλές οι ώρες, είναι και ο καιρός. Δουλεύουμε κάτω από τον ήλιο με 40-41 βαθμούς θερμοκρασία. Δουλεύω όλες τις μέρες του καύσωνα. Οι προϊστάμενοι ενδιαφέρονται μόνο να βγει η δουλειά. Σε βγάζουν στον δρόμο με τη βροχή, τα χιόνια, το κρύο για πολλές ώρες. Πώς να μη συμβούν ατυχήματα δουλεύοντας μ'αυτές τις καιρικές συνθήκες 6-12 το βράδυ; Γιατί σ'αυτή τη δουλειά κυνηγάς τον χρόνο. Την Πρωτομαγιά χάθηκε στη Βουλιαγμένης ακόμα ένας συνάδελφος.
Οι περισσότεροι δουλεύουμε ως κούριερ ή εισπράκτορες το πρωί και ντιλίβερι το βράδυ. Αν δεν πάθεις ατύχημα, θα φύγεις από καρδιά. Ολοι αποκτήσαμε κουσούρια. Μυοσκελετικά προβλήματα, ρευματισμούς, αυχενικό.
Οι εταιρείες διαφημίζουν παράδοση μέσα σε 10 λεπτά. Κι εσύ τρέχεις να προλάβεις 100-110 φακέλους καθημερινά. Γιατί αν κάνεις λιγότερους, θα σου πει η εταιρεία "δεν μου κάνεις, γεια σου". Και θα φύγεις χωρίς αποζημίωση. Κι ας είναι κερδοφόρες οι εταιρείες κούριερ. Την περασμένη χρονιά σημείωσαν αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 20%». *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 21/07/2008
